Agasallo e consello

Bo día!

A Orquesta Sinfónica de Galicia fainos un agasallo e unha recomendación

A semana parecerá mellor se escoitamos esta delicia, poñede os altofalantes e gozade dunha das mellores orquestas sinfónicas do momento, que toca sen fallos mesmo se os membros están cada un na súa casa:

Un aplauso enorme para estes músicos e un moi especial para o mezclador e editor de son e vídeo!

O compositor Edward Elgar viviu entre finais do século XIX e principios do XX, moitas das súas obras teñen un carácter heroico, e van moi ben para estes tempos de confinamento. Foi un pioneiro en escribir música para ser gravada (nos vellos discos do gramófono) e un dos primeiros en atopar utilidade ao micrófono. Un avanzado ao seu tempo.

O seu Concerto para violonchelo en mi menor op. 85 é unha das miñas obras musicais favoritas. Outro día vos conto a historia de Jacqueline Du Pre 😢

Esta entrada está adicada especialmente a Belén. Parabéns!!! 😘

P.S.: grazas, Ángel, polo enlace.

Sodes aves de marabillosas plumas

A canción de hoxe é de emocionar. Contén un programa marabilloso para cando volvamos ás rúas.

Olga quentoume o corazón con ela esta mañá. Quero que máis corazóns reciban caloriño, así que aí vai a canción desta mañá. Para empezar ben o día e a tarefa.

Café con esperanza, e con reflexión.
Rebeca, esta vai, sobre todo, por ti.

Día das Artes (sempre)

Onte foi o Día das Artes. Co meu despiste habitual, non me enterei antes (vale, de feito avisoume María Sánchez, a quen lle dou as grazas), pero tentei facer unha entrada a toda présa. Pensei en meter moitas cousas, pero non me gustaba como quedaba, así que deixeino, total... Total todos os días está a arte aí, para salvarnos a vida. Ou non tanto, pero para facela máis agradable e interesante, o cal acaba por ser o mesmo...

E cando espertei esta mañá tíveno moi claro. Isto é o que quero que vexades. Non é fiestra,  non é pintura, non é escultura, non é música, non é un edificio, non está escrito, non ten nada de monumental, ninguén colgaría isto na súa parede. 

En realidade non é arte, porque non é un obxecto artístico, feito en exclusiva para o deleite dos nosos sentidos e do noso intelecto, senon funcional. Ou tería sido, porque sabemos que nunca tivo uso, máis aló do probablemente funerario polo contexto no que foi atopado. Pero esta cousa modesta, na que non repararíamos pola nosa conta, isto é o que somos. Isto é o que explica a nosa necesidade de facer as cousas non só funcionais, senon tamén fermosas.

Excalibur, bifaz atopado no complexo de Atapuerca en 1998

Unha pedra? Tanta leria por unha pedra?

Unha pedra de cuarcita, de cores variadas, ente ocre e vermello, que alguén tallou hai máis ou menos 430.000  anos. Pero esta pedra, aparentemente prosaica, garda segredos que a fan aínda máis interesante. Non só por ser a ferramenta lítica máis antiga atopada polo de agora en xacementos europeos, senón por unha serie de cuestións que a fan única e simbólica.

Excalibur é un bifaz, é dicir, un núcleo que se fixo cortante en varias das súas superficies dándolle golpes con outro obxecto duro, seguramente outra pedra. Vedes o proceso se picades na palabra resaltada. Un bifaz era unha ferramenta de múltiples usos, valía para case todo, desde cortar carne a fenderlle a testa a quen fose necesario. A navalla suíza do Paleolítico.

Pero nunca tivo uso, sábese porque non hai os microsinais que quedan na superficie das ferramentas cando foron empregadas algunha vez. Estaba nova cando apareceu nesta excavación:

Excavación (bastante incómoda) en Sima de los Huesos, Atapuerca.

Sima de los Huesos, unha cova case vertical dentro do complexo da Serra de Atapuerca, é un lugar extraordinario, onde teñen aparecido uns 7000 restos fósiles de humanos dunha antigüidade cercana aos 430.000 anos. E Excalibur.

Unha das cousas que fai excepcional esta pedra é que apareceu entre os restos duns 30 individuos da especie Homo Heidelbergensis. A sima non era habitable, serviu de enterramento intencionado, é por tanto, unha das primeiras tumbas da historia. E alguén pensou que esa pedra especial podía ser necesaria ou tal vez era un obxecto prezado dalgún dos individuos que alí repousaron ata que os atoparon os arqueólogos. Por tanto, é unha das primeiras mostras dalgún tipo de ritual funerario que os humanos practicamos. Tanto simbolismo levou a Arsuaga (o home do polar vermello, director da excavación) e o seu equipo a poñerlle o nome de Excalibur, unha espada que é un dos obxectos máis simbólicos da historia.

Quizais foi así como fixeron a ofrenda de Excalibur

Só os humanos temos consciencia da nosa morte e só nós honramos a aqueles que quixemos ou admiramos e morreron.

Pero indo ao obxecto en si, resulta que non hai cuarcita vermella en Atapuerca. Iso significa que trouxeron a pedra de lonxe, tal vez que foi obxecto de trueque. Significa que aprezaron a súa cor, que a viron fermosa e non a utilizaron máis que para algo que consideraron moi importante. Máis que cazar, máis que comer, máis que curtir peles ou facer outras ferramentas. 

E ademais, como contan o equipo de Atapuerca e do Museo da Evolución Humana, Excalibur ten outro segredo, que non se apreza cando se ve a peza nas vitrinas do museo:

Vista así, non é máis que un fermoso útil lítico. Pero contan que o seu verdadeiro valor estético aparece cando se molla con auga: entón a cor de Excálibur faise dun vermello intenso. A cor e a forma dun corazón. Se todo iso non é arte, eu non sei que é.

P.S. se queredes saber algo máis de arte prehistórica, aquí tedes un dos meus enlaces favoritos:

¿Cúando comenzó el arte?

Ah, P.S. do P.S.: igual picando onde as palabras cambian de cor atopades máis enlaces...

Post Scriptum: Non poden cancelar a primavera

Un día destes trouxen algunhas das fiestras de David Hockney a este espazo aberto, e un par de días despois vin este outro enlace, no que o pintor abre para nós unha fiestra máis, una fiestra á esperanza, ao goce, ao que realmente paga a pena. Lembrade, que como el di, non poden cancelar a primavera.

E esta é a nosa fiestra de hoxe, unha ventá ben aberta ao que nos arrodea, o que vai máis aló das malas noticias, e mesmo das boas novas que se van dando. O que, aínda que se repita ano tras ano, non deixa de suscitar o noso asombro e o noso contento.

E aí está ela, a primavera, rebentando para regalarnos flores novas, cores e arrecendos que cheguen ás nosas fiestras, e que seguirán aí cando volvamos saír a gozar delas...



P.S.:  pica no enlace, non contén virus e si primavera, e unha declaración de amor!

Bicos e ventás

Hoxe é o Día Internacional do Bico, así que a nosa fiestra de hoxe dá a un interior con moito agarimo:

Edvard Munch, O bico xunto a fiestra, 1892

Un interior ás escuras alberga unha parella que se bica á beira dunha fiestra aberta a unha rúa nocturna. En todo o cadro, predominan os tonos de azul, e só resaltan as carnacións dos personaxes, que á penas presentan rasgos que os diferencien e sobre todo o marelo que ilumina os escaparates que se observan a través da ventá. A parella aparece abeirada, case confinada nun escaso espazo escuro á dereita do cadro, mentres que na esquerda, a paisaxe urbana queda suxerida máis que representada. Unha árbore alta replica co seu azul escuro a masa indefinida dos corpos enlazados dos amantes. A sensación é íntima e recollida.

Edvard Munch (1863-1944) foi un home estrano, insociable, enfermo e angustiado, cuxa pintura é difícil de encadrar en ningún grupo das vangardas de fin do século XIX ou inicios do XX. Pintaba cun estilo moi persoal, moi cercano ás propostas do expresionismo da época, pero sempre ao seu xeito e sempre acorde cos seus cambiantes estados de ánimo.

Pero seguro que recoñecedes a súa obra máis coñecida, tédela moi a man, no teléfono móbil: 😱

Si, este emoji está baseado nisto:

Perdón. Nisto:

Edvard Munch, O berro (1893), Nasjonalgalleriet, Oslo

Sóavos, eh? É unha das obras de arte máis reproducidas do mundo. Coma de O berro, Munch, que era algo obsesivo, fixo varias versións do tema dos bicos á beira da ventá

Edvard Munch, O bico, 1897. Museo Munch, Oslo

Aquí tedes unha delas, fixádevos que varía bastante coa proposta de cinco anos antes, en composición, en colorido e mesmo en estilo, con pinceladas máis toscas e dando máis sensación de opresión. O exterior, neste caso, non importa. 

Cal vos gusta máis? Podedes deixar un comentario, se queredes.

 Este tempo é de estar separados e sen apertas, sen bicos, con medo. Pero os bicos volverán, e pasará o medo. Mentres, celebremos a idea de cercanía e de de gozo que nos dan os bicos.

Bicos destes, que non contaxian: 😘😘😘😘😘😘

Heroes

Atopo unha cousa boa no confinamento: poder traballar cunha taza de café á beira, e música para suavizar as horas. Así que pensei en compartir algo da que poño para espertar polas mañás e darme ánimos para poñerme a tarefa. Xa sei, música de vellos, diredes. Pois si, pero como son a profe de historia, está plenamente xustificado que veñades comigo hoxe ao ano 1977, cando se publicou esta marabilla.

Ademáis, do reguetón tamén se sae.

Esta está adicada a vos, que estades pechados e comportándovos coma heroes. E a todos os que, sen descanso, axudan a facernos a vida posible e a coidarnos mentres estamos pechados ou enfermos.

Dignos para sempre do meu respecto.

P.S. A frase da dedicatoria non é miña. É a dedicatoria de Joseph Conrad para os que o acompañaron a pasar a súa Liña de sombra.

Abrimos unha fiestra? (4)

Hoxe a nosa fiestra ábrese... en Xapón.

Utagawa Hiroshige, Campos de arroz de Asakusa e Festival Torinomachi,
en 100 famosas vistas de Edo, (1857)

Un gato observa a paisaxe dende unha fiestra de madeira que ten abertas as súas portas corredeiras de papel de arroz, onde os barrotes da reixa de madeira remarcan os campos de arroz, as casas campesiñas e ao fondo, a inconfundible imaxe do monte Fuji, que resalta coa súa silueta branca sobre un ceo vermello de solpor, que se degrada en altura ata acadar un vibrante azul escuro, fermosísimo e moi característico do pintor. A escea é serea, salvo por ese ceo acendido, que resalta como un incendio sobre o verde apagado dos campos ou do chan da habitación. Sen embargo, se miramos con atención hai algo rechamante no ángulo en que a escea se nos ofrece, e que é moi contraria á perspectiva que os occidentais estamos afeitos a ver nas obras pictóricas, polo menos ata a pintura impresionista do século XIX. Recórdavos, non sei, ao cine?

A ventá de hoxe é un gravado en madeira, ou xilografía, propia da arte tradicional xaponesa. Hiroshige chamábase en realidade Andô Tokutarô e naceu en Edo, a actual Tokio en 1797. Foi debuxante, gravador e pintor e elevou a altísimos niveis un xénero que recibiu o nome de Ukiyo-e, as imaxes do mundo flotante que tanto aprezaba o público xaponés e que presentaban esceas da vida cotiá, paisaxes e esceas do teatro xaponés, coma neste gravado, onde se representa a procesión entre os arrozais do festival Torinomachi, que é o que realmente está a mirar o gato. Entre 1818 e 1858, Hiroshige foi autor de máis de 5400 gravados en madeira sobre papel de arroz xaponés (algún día vos falarei desa marabilla do papel de arroz), dos cales os máis coñecidos apareceron agrupados en dúas coleccións: as 100 famosas vistas de Edo, entre as que están a nosa obra de hoxe e as Trintaeseis vistas do monte Fuji. Imaxes como esta representan a vida no Xapón anterior ao periodo Meiji (guiño ás alumnas e alumnos de 1º de BAC).  

Non digades que non vos levo lonxe.

Ah, por certo. Temos en copropiedade varios espléndidos gravados de Hiroshige. Pinchade aquí se os queredes ver:  Hiroshige no Prado