Imos de viaxe? (virtual e virtuosamente)

Non, non tiña pensado saltar as normas anti pandemia e menos invitarvos a facelo, pero isto ten a súa historia.

Hai uns días, Tato compartiu xenerosamente comigo esta marabilla, sobre unha marabilla máis grande:

Capela Sixtina

E tamén esta outra: Notre Dame, París

E compartiuno pensando en vos, así que a darlle as grazas!

E logo pensei, e se hai na rede outra viaxe a Santiago? e había!

Pórtico da Gloria

Vedes? podemos viaxar... sen movernos (e sen perigo!)

Coñecedes máis enlaces como estes? seguro que podedes deixalos nos comentarios...

Como fixeron o Partenón?

PARTENÓN VIRTUAL. Eureka!

Atopei o vídeo que vos dixera en clase. Espero que o gocedes, é mellor do que recordaba!

Vidas (pouco) exemplares (1): Manuel Godoy

 Unha entrada rápida: aí tedes un enlace a unha biografía de Godoy bastante interesante.

Manuel Godoy

Agasallo e consello

Bo día!

A Orquesta Sinfónica de Galicia fainos un agasallo e unha recomendación

A semana parecerá mellor se escoitamos esta delicia, poñede os altofalantes e gozade dunha das mellores orquestas sinfónicas do momento, que toca sen fallos mesmo se os membros están cada un na súa casa:

Un aplauso enorme para estes músicos e un moi especial para o mezclador e editor de son e vídeo!

O compositor Edward Elgar viviu entre finais do século XIX e principios do XX, moitas das súas obras teñen un carácter heroico, e van moi ben para estes tempos de confinamento. Foi un pioneiro en escribir música para ser gravada (nos vellos discos do gramófono) e un dos primeiros en atopar utilidade ao micrófono. Un avanzado ao seu tempo.

O seu Concerto para violonchelo en mi menor op. 85 é unha das miñas obras musicais favoritas. Outro día vos conto a historia de Jacqueline Du Pre 😢

Esta entrada está adicada especialmente a Belén. Parabéns!!! 😘

P.S.: grazas, Ángel, polo enlace.

Sodes aves de marabillosas plumas

A canción de hoxe é de emocionar. Contén un programa marabilloso para cando volvamos ás rúas.

Olga quentoume o corazón con ela esta mañá. Quero que máis corazóns reciban caloriño, así que aí vai a canción desta mañá. Para empezar ben o día e a tarefa.

Café con esperanza, e con reflexión.
Rebeca, esta vai, sobre todo, por ti.

Día das Artes (sempre)

Onte foi o Día das Artes. Co meu despiste habitual, non me enterei antes (vale, de feito avisoume María Sánchez, a quen lle dou as grazas), pero tentei facer unha entrada a toda présa. Pensei en meter moitas cousas, pero non me gustaba como quedaba, así que deixeino, total... Total todos os días está a arte aí, para salvarnos a vida. Ou non tanto, pero para facela máis agradable e interesante, o cal acaba por ser o mesmo...

E cando espertei esta mañá tíveno moi claro. Isto é o que quero que vexades. Non é fiestra,  non é pintura, non é escultura, non é música, non é un edificio, non está escrito, non ten nada de monumental, ninguén colgaría isto na súa parede. 

En realidade non é arte, porque non é un obxecto artístico, feito en exclusiva para o deleite dos nosos sentidos e do noso intelecto, senon funcional. Ou tería sido, porque sabemos que nunca tivo uso, máis aló do probablemente funerario polo contexto no que foi atopado. Pero esta cousa modesta, na que non repararíamos pola nosa conta, isto é o que somos. Isto é o que explica a nosa necesidade de facer as cousas non só funcionais, senon tamén fermosas.

Excalibur, bifaz atopado no complexo de Atapuerca en 1998

Unha pedra? Tanta leria por unha pedra?

Unha pedra de cuarcita, de cores variadas, ente ocre e vermello, que alguén tallou hai máis ou menos 430.000  anos. Pero esta pedra, aparentemente prosaica, garda segredos que a fan aínda máis interesante. Non só por ser a ferramenta lítica máis antiga atopada polo de agora en xacementos europeos, senón por unha serie de cuestións que a fan única e simbólica.

Excalibur é un bifaz, é dicir, un núcleo que se fixo cortante en varias das súas superficies dándolle golpes con outro obxecto duro, seguramente outra pedra. Vedes o proceso se picades na palabra resaltada. Un bifaz era unha ferramenta de múltiples usos, valía para case todo, desde cortar carne a fenderlle a testa a quen fose necesario. A navalla suíza do Paleolítico.

Pero nunca tivo uso, sábese porque non hai os microsinais que quedan na superficie das ferramentas cando foron empregadas algunha vez. Estaba nova cando apareceu nesta excavación:

Excavación (bastante incómoda) en Sima de los Huesos, Atapuerca.

Sima de los Huesos, unha cova case vertical dentro do complexo da Serra de Atapuerca, é un lugar extraordinario, onde teñen aparecido uns 7000 restos fósiles de humanos dunha antigüidade cercana aos 430.000 anos. E Excalibur.

Unha das cousas que fai excepcional esta pedra é que apareceu entre os restos duns 30 individuos da especie Homo Heidelbergensis. A sima non era habitable, serviu de enterramento intencionado, é por tanto, unha das primeiras tumbas da historia. E alguén pensou que esa pedra especial podía ser necesaria ou tal vez era un obxecto prezado dalgún dos individuos que alí repousaron ata que os atoparon os arqueólogos. Por tanto, é unha das primeiras mostras dalgún tipo de ritual funerario que os humanos practicamos. Tanto simbolismo levou a Arsuaga (o home do polar vermello, director da excavación) e o seu equipo a poñerlle o nome de Excalibur, unha espada que é un dos obxectos máis simbólicos da historia.

Quizais foi así como fixeron a ofrenda de Excalibur

Só os humanos temos consciencia da nosa morte e só nós honramos a aqueles que quixemos ou admiramos e morreron.

Pero indo ao obxecto en si, resulta que non hai cuarcita vermella en Atapuerca. Iso significa que trouxeron a pedra de lonxe, tal vez que foi obxecto de trueque. Significa que aprezaron a súa cor, que a viron fermosa e non a utilizaron máis que para algo que consideraron moi importante. Máis que cazar, máis que comer, máis que curtir peles ou facer outras ferramentas. 

E ademais, como contan o equipo de Atapuerca e do Museo da Evolución Humana, Excalibur ten outro segredo, que non se apreza cando se ve a peza nas vitrinas do museo:

Vista así, non é máis que un fermoso útil lítico. Pero contan que o seu verdadeiro valor estético aparece cando se molla con auga: entón a cor de Excálibur faise dun vermello intenso. A cor e a forma dun corazón. Se todo iso non é arte, eu non sei que é.

P.S. se queredes saber algo máis de arte prehistórica, aquí tedes un dos meus enlaces favoritos:

¿Cúando comenzó el arte?

Ah, P.S. do P.S.: igual picando onde as palabras cambian de cor atopades máis enlaces...

Post Scriptum: Non poden cancelar a primavera

Un día destes trouxen algunhas das fiestras de David Hockney a este espazo aberto, e un par de días despois vin este outro enlace, no que o pintor abre para nós unha fiestra máis, una fiestra á esperanza, ao goce, ao que realmente paga a pena. Lembrade, que como el di, non poden cancelar a primavera.

E esta é a nosa fiestra de hoxe, unha ventá ben aberta ao que nos arrodea, o que vai máis aló das malas noticias, e mesmo das boas novas que se van dando. O que, aínda que se repita ano tras ano, non deixa de suscitar o noso asombro e o noso contento.

E aí está ela, a primavera, rebentando para regalarnos flores novas, cores e arrecendos que cheguen ás nosas fiestras, e que seguirán aí cando volvamos saír a gozar delas...



P.S.:  pica no enlace, non contén virus e si primavera, e unha declaración de amor!

Bicos e ventás

Hoxe é o Día Internacional do Bico, así que a nosa fiestra de hoxe dá a un interior con moito agarimo:

Edvard Munch, O bico xunto a fiestra, 1892

Un interior ás escuras alberga unha parella que se bica á beira dunha fiestra aberta a unha rúa nocturna. En todo o cadro, predominan os tonos de azul, e só resaltan as carnacións dos personaxes, que á penas presentan rasgos que os diferencien e sobre todo o marelo que ilumina os escaparates que se observan a través da ventá. A parella aparece abeirada, case confinada nun escaso espazo escuro á dereita do cadro, mentres que na esquerda, a paisaxe urbana queda suxerida máis que representada. Unha árbore alta replica co seu azul escuro a masa indefinida dos corpos enlazados dos amantes. A sensación é íntima e recollida.

Edvard Munch (1863-1944) foi un home estrano, insociable, enfermo e angustiado, cuxa pintura é difícil de encadrar en ningún grupo das vangardas de fin do século XIX ou inicios do XX. Pintaba cun estilo moi persoal, moi cercano ás propostas do expresionismo da época, pero sempre ao seu xeito e sempre acorde cos seus cambiantes estados de ánimo.

Pero seguro que recoñecedes a súa obra máis coñecida, tédela moi a man, no teléfono móbil: 😱

Si, este emoji está baseado nisto:

Perdón. Nisto:

Edvard Munch, O berro (1893), Nasjonalgalleriet, Oslo

Sóavos, eh? É unha das obras de arte máis reproducidas do mundo. Coma de O berro, Munch, que era algo obsesivo, fixo varias versións do tema dos bicos á beira da ventá

Edvard Munch, O bico, 1897. Museo Munch, Oslo

Aquí tedes unha delas, fixádevos que varía bastante coa proposta de cinco anos antes, en composición, en colorido e mesmo en estilo, con pinceladas máis toscas e dando máis sensación de opresión. O exterior, neste caso, non importa. 

Cal vos gusta máis? Podedes deixar un comentario, se queredes.

 Este tempo é de estar separados e sen apertas, sen bicos, con medo. Pero os bicos volverán, e pasará o medo. Mentres, celebremos a idea de cercanía e de de gozo que nos dan os bicos.

Bicos destes, que non contaxian: 😘😘😘😘😘😘

Heroes

Atopo unha cousa boa no confinamento: poder traballar cunha taza de café á beira, e música para suavizar as horas. Así que pensei en compartir algo da que poño para espertar polas mañás e darme ánimos para poñerme a tarefa. Xa sei, música de vellos, diredes. Pois si, pero como son a profe de historia, está plenamente xustificado que veñades comigo hoxe ao ano 1977, cando se publicou esta marabilla.

Ademáis, do reguetón tamén se sae.

Esta está adicada a vos, que estades pechados e comportándovos coma heroes. E a todos os que, sen descanso, axudan a facernos a vida posible e a coidarnos mentres estamos pechados ou enfermos.

Dignos para sempre do meu respecto.

P.S. A frase da dedicatoria non é miña. É a dedicatoria de Joseph Conrad para os que o acompañaron a pasar a súa Liña de sombra.

Abrimos unha fiestra? (4)

Hoxe a nosa fiestra ábrese... en Xapón.

Utagawa Hiroshige, Campos de arroz de Asakusa e Festival Torinomachi,
en 100 famosas vistas de Edo, (1857)

Un gato observa a paisaxe dende unha fiestra de madeira que ten abertas as súas portas corredeiras de papel de arroz, onde os barrotes da reixa de madeira remarcan os campos de arroz, as casas campesiñas e ao fondo, a inconfundible imaxe do monte Fuji, que resalta coa súa silueta branca sobre un ceo vermello de solpor, que se degrada en altura ata acadar un vibrante azul escuro, fermosísimo e moi característico do pintor. A escea é serea, salvo por ese ceo acendido, que resalta como un incendio sobre o verde apagado dos campos ou do chan da habitación. Sen embargo, se miramos con atención hai algo rechamante no ángulo en que a escea se nos ofrece, e que é moi contraria á perspectiva que os occidentais estamos afeitos a ver nas obras pictóricas, polo menos ata a pintura impresionista do século XIX. Recórdavos, non sei, ao cine?

A ventá de hoxe é un gravado en madeira, ou xilografía, propia da arte tradicional xaponesa. Hiroshige chamábase en realidade Andô Tokutarô e naceu en Edo, a actual Tokio en 1797. Foi debuxante, gravador e pintor e elevou a altísimos niveis un xénero que recibiu o nome de Ukiyo-e, as imaxes do mundo flotante que tanto aprezaba o público xaponés e que presentaban esceas da vida cotiá, paisaxes e esceas do teatro xaponés, coma neste gravado, onde se representa a procesión entre os arrozais do festival Torinomachi, que é o que realmente está a mirar o gato. Entre 1818 e 1858, Hiroshige foi autor de máis de 5400 gravados en madeira sobre papel de arroz xaponés (algún día vos falarei desa marabilla do papel de arroz), dos cales os máis coñecidos apareceron agrupados en dúas coleccións: as 100 famosas vistas de Edo, entre as que están a nosa obra de hoxe e as Trintaeseis vistas do monte Fuji. Imaxes como esta representan a vida no Xapón anterior ao periodo Meiji (guiño ás alumnas e alumnos de 1º de BAC).  

Non digades que non vos levo lonxe.

Ah, por certo. Temos en copropiedade varios espléndidos gravados de Hiroshige. Pinchade aquí se os queredes ver:  Hiroshige no Prado

Abrimos unha fiestra? (3)

Que tal se hoxe a nosa ventá dá ao mar?

David Hockney, Almorzo en Malibú. Óleo sobre lenzo, 1989

Todo este azul e todas estas ondas alumean un almorzo tras dos cristais das ventás, nunha habitación  na que o marrón do chan fai un forte contraste coa representación da auga, que é o que máis espazo ocupa do cadro. A perspectiva e a organización do espazo débenlle moito á arte xaponesa, pero isto non era ningunha novidade en 1989. O almorzo está disposto... para quen? Tal vez para nós, que nos permitimos entrar neste espazo privado rodeado polo mar, de xeito que case se fai exterior.

Hai moito coñecemento da pintura aquí, con influencias que nos remiten a Matisse e ás vangardas de principios do século XX nese dinamismo das ondas, non sabemos se ameazadoras ou reconfortantes. O artista fixo varias versións deste mesmo tema e desta mesma mesa disposta para almorzar.

Se buscades en google, David Hockney aparecerá como un dos principais artistas adscritos á arte Pop, e é certo que moita da súa obra coincide con ese estilo, pero non podemos pechalo nunha única categoría. Hockney é unha persoa cun exquisito sentido do humor, un debuxante extraordinario, un interesante retratista, un gran teórico da arte (se algunha vez vos atopades co seu libro El conocimiento secreto, botádelle un ollo, e descubriredes como moitos pintores do pasado empregaron máquinas de diverso tipo para debuxar), e un investigador do uso das novas tecnoloxías na pintura: nos anos 90 investigou nas posibilidades pictóricas da fotografía instantánea, creando composicións con polaroids, e na actualidade, pinta co seu iPad e o seu iPhone as fiestras da súa casa de Yorkshire. Abaixo vos deixo un par de exemplos disto último:

Alguén quere atreverse a imitar a Hockney? Veña, compartamos as nosas fiestras!

Abrimos unha fiestra? (2)

Hoxe domingo, unha selecta escolma de fiestras:

Jan Vermeer. Muller con xarra de auga, ca. 1662. Óleo sobre lenzo, Metropolitan Museum, Nova York

Jan Vermeer. O xeógrafo, ca. 1668. Óleo sobre lenzo, Museo Städel, Frankfurt del Meno.

Hoxe gozamos de dous cadros de Jan Vermeer, pintor que viviu na cidade holandesa de Delft entre 1632 (ano en que foi baptizado) e 1675, cando polo seu testamento sabemos que deixa débedas á súa muller e aos seus fillos. Poucas cousas máis sabemos da súa vida. A obra que conservamos del é moi escasa, segundo os especialistas na súa obra 33 ou 35 cadros, seguramente perdéronse moitos das que pintou, pero seguramente era un pintor lento e minucioso, o que tamén limitaría a súa produción. En vida tivo unha fama moderada, quizais porque prefería os temas da vida cotiá, algo que era moi popular entre os burgueses ricos dos Paises Baixos, que daquela época enriquecíanse grazas ao comerzo. Sen embargo, salvo unha primeira etapa na que pintou cadros relixiosos, non era dado aos grandes temas históricos que compraban os poderosos ou os temas relixiosos que decoraban as igrexas. No século XIX foi redescuberto e moi aprezado por grandes pintores pola exquisitez da súa técnica e polo marabilloso uso da luz que emprega. Para entender isto, fixádevos nos exemplos que vos traio e na limpeza e brillantez do azul dos vestidos da muller e do xeógrafo, ou en como reproduce os brillos do metal da xarra do primeiro cadro.

Sabemos pouco de Vermeer, pero sí sabemos que vistas tiña desde as fiestras do seu estudio, que seguramente era a habitación na que situou o xeógrafo.

A ruela, que Vermeer pintou cara 1657, é probablemente unha representación do que Vermeer vía cada día ao mirar pola fiestra. Espero que, coma min, gocedes con esta pintura de tema aparentemente banal, que tanta delicadeza e tantos detalles presenta. E que coma min, sintades como se respirásedes aire fresco.

Como conseguía Vermeer tal grao de detalle? Facendo trampa:  tedes aquí un enlace moi interesante, que ademais vos ensina a fabricar unha máquina para debuxar (si, existen): a cámara escura.
Las trampas de Vermeer

E finalmente, a pintura de Vermeer inspirou unha novela e logo unha película baseada nesta, na que podedes ver unha boa recreación de como vivía a xente en Delft no século XVII:
A rapaza da perla

Abrimos unha fiestra?

Caspar David Friedrich: Muller na ventá. 1822

Abramos fiestras ao aire fresco e á arte: novas vistas, por se xa vos cansades das de diario, as que nos permite o confinamento.
Adoro esta imaxe, tan sinxela pero en realidade tan complexa: a muller asomada, mirando activamente (na arte daquel momento, as mulleres son normalmente pasivas, algo para ser mirado, non suxeitos que miran), unha paisaxe que non se ve, o contraste entre a penumbra do interior e a luz de fóra. A parte superior da ventá é un anticipo do surrealismo, e tamén un ceo azul precioso. E o cadro permite que o miremos moitas veces: fixádevos ben: a ventá dá a unha canle das que son frecuentes nas cidades do norte de Europa. Eses paus que se ven son os mastros dun veleiro.
É a única pintura de interior de Friedrich, que gostaba de pintar paisaxes. A modelo é a súa muller, Christiane Caroline Friedrich, que aparece noutros cadros do pintor.
Gústavos? Quizais queirades deixar un comentario.

Historia na casa para 1º de ESO (1)

Ola, son María:

Tentei crear un curso na aula virtual e fracasei, así que, para evitar tardar máis, vouvos mandar algunha tarefa desde aquí. Nada complicado, polo de agora, só mirar algúns vídeos e fixarvos nun par de cousas que se contan alí e que podedes apuntar no caderno. Xunto a tarefa póñovos o tempo no que podedes facelo, para que non se vos acumule o choio. Polo de agora NON HAI QUE ENVIAR NADA, só apuntar no caderno un par de cousas.

Penso que estaredes todos e todas ben, porque seguro que estades seguindo as instrucións, e coidándovos. É aburrido, botamos de menos aos amigos e a familia, e ao mellor, só un chisco, o instituto. Pero é necesario que o fagamos ben, como o estades facendo. Estamos coidando de nós e de todos. Lembrades que algún día aí atrás falamos do que nos fai humanos.? Pois coidarnos entre nós é unha das cousas que máis revelan a nosa condición humá, así que seguro que o estamos facendo moi ben.

A tarefa para estes días (podemos dar tempo ata martes que vén, día 31) é mirar este vídeo: http://youtube.com/watch?v=C7hDcl_hGIY

O tema é Hominización y Prehistoria, e moitas cousas xa as sabedes.

- Fixádevos nos cambios físicos (min. 2.05-4.17), que xa os vimos. Revisade se tedes todos, entre o caderno e o libro.

- Unha novidade é a cuestión de como os nosos antepasados se adaptaron ao medio (min. 4,18). Apuntade no caderno como foi.

- Apuntade tamén como apareceu a linguaxe e como mellorou a nosa aprendizase (min.5,28). Isto é moi chulo.

- Logo vén unha explicación de como foi a evolución dos homínidos (e dos homininos, que vos sabedes a diferencia, pero este profesor que fala non, jeje), fixádevos sobre todo en quen aprendeu a facer ferramentas, quen descubriu o fogo e saiu de África a outros continentes), quen se parecía máis á nosa especie, e quen chegou a América. Pista: cada unha das frases que van en cursiva fan referencia a unha especie distinta e hai que apuntar cal no caderno.

Hai tamén un apartado que fala de como funciona a evolución, pero isto non volo vou preguntar. Ao mellor vos serve para Bioloxía (non é trampa).

A partir do minuto 14 hai algo moi chulo... aguantade ata o final, porque no minuto 15,15 hai unha liña do tempo da Prehistoria. Isto xa non hai que apuntalo, só é un repaso.

E de propina, un resumo sobre unha vella amiga: Lucy en un minuto youtube.com/watch?v=ErLLJ5o_vpA

Se non dades aberto os vídeos podedes marcar sobre as direccións co botón dereito do rato, darlle a copiar e pegar logo esa dirección en internet para abrilos.

E por hoxe nada máis, só pedirvos que sigades facendo o esforzo de quedar na casa. Coidádevos moito, comede ben, facede algún exercicio, buscade cousas divertidas para facer en casa e estade ben. Porque cando o confinamento remate, quero vervos a todos e todas!

Unha aperta, a profe de Historia.